Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Phạm vi: Các doanh nghiệp trực thuộc ngành, không phân biệt
doanh nghiệp đó thuộc lãnh thổ nào , do cấp nào quản lý.
b, Kế hoạch hoá của vùng:
_ Là cụ thể hoá mục tiêu quốc gia ở cấp địa phơng vùng.
_ Có mục tiêu riêng đối với những địa phơng sẵn lợi thế vùng và có nét đặc
thù.
2.5: Hệ thống các chơng trình dự án Quốc gia.
_ Là phơng thức và công cụ để triển khai kế hoạch.
Trong hệ thống này nên tập trung vào các vấn đề cốt lõi , u tiên trong
thời kì kế hoạch.
Lựa chọn các vấn đề cần phải dựa vào chơng trình.
Tập trung lực lợng để tổ chức thực hiện chơng trình.
Tính lồng ghép các chơng trình.
3.Cơ sở lý luận của kế hoạch hoá:
Cơ sở lý luận của kế hoạch hoá kinh tế quốc dân là lý luận kinh tế của
chủ nghĩa Mác Lê-nin, trớc hết là lý luận về tái sản xuất mở rộng xã hội
chủ nghĩa. Trong đó có thể nêu lên những nguyên lý sau đây liên quan rất chặt
chẽ với kế hoạch hoá.
Quá trình tái sản xuất đợc xem nh sự thống nhất giữa tái sản xuất những
điều kiện vật chất cho sự tồn tại của xã hội với tái sản xuất các quan hệ xã hội.
Vì vậy , kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa không giải quyết những nhiệm vụ sản
xuất một cách tách rời , mà có tính đến các quan hệ sở hữu , sự phân phối thu
nhập , sự thay đổi tính chất và điều kiện lao động và sinh hoạt , sự nâng cao
đời sống của mọi nhóm ngời trong xã hội.
Nhận thức và vận dụng những quy luật kinh tế khách quan của chủ
nghĩa xã hội là đIều kiện bắt buộc để bảo đảm tính hiện thực và tính có căn cứ
khoa học của các kế hoạch . Đồng thời , thừa nhận vai trò quyết định của các
quy luật kinh tế khách quan không có nghĩa là phủ nhận tác dụng của các nhân
tố chủ quan ( chính sách , t tởng , đạo đức, tâm lý xã hội và cá nhân.) , Mà nếu
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
ta tính đến chúng thì có thể nâng cao đợc tính có căn cứ và vai trò tích cực của
các kế hoạch.
Kế hoạch hoá xuất phát từ những đòi hỏi của qui luật kinh tế cơ bản của
chủ nghĩa xã hội, theo đó mục đích của nền sản xuất xã hội chủ nghĩa là thoả
mãn tối đa những nhu cầu không ngừng tăng lên của tất cả các thành viên
trong xã hội xã hội chủ nghĩa.
Bởi vậy , khi xây dựng những kế hoạch kinh tế quốc dân, ngời ta tính
đến mọi mặt những nhu cầu vật chất và văn hoá đã chín muồi của những ngời
lao động.Nhiệm vụ bảo đảm phát triển sản xuất để thoả mãn đầy đủ nhất
những nhu cầu đó đều đợcgiải quyết trong mỗi giai đoạn phát triển kinh tế.
Quy luật phát triển có kế hoạch và cân đối đòi hỏi trong quá trình tái sản
xuất phải đạt đợc sự tơng xứng hết sức rõ rệt về số lợng trong việc phân bố lao
động xã hội giữa sản xuất t liệu sản xuất và sản xuất vật phẩm tiêu dùng, giữa
các lĩnh vực và các ngành kinh tế quốc dân, sự tơng ứng giữa sản xuất các loại
sản phẩm , giữa sản xuất với tiêu dùng, giữa vốn sản xuất và hao phí lao động
giữa cấp phát tài chính và cung ứng vật t.Tính cân đối và cân bằng trong việc
phát triển kinh tế quốc dân đạt đợc là nhờ phơng pháp cân đối của công tác kế
hoạch.
Quy luật tiết kiệm thời gian lao động đòi hỏi sự cần thiết khách quan phải
tìm những biện pháp phát triển nền sản xuất xã hội sao cho những nhu cầu xã
hội đợc thoả mãn với chi phí ít nhất về lao động sống và lao động vật
hoá.Trong công tác kế hoạch ,quy luật này thể hiện ở việc không ngừng tìm tòi
những phơng pháp nhằm nâng cao hiệu quả sản xuất , xây dựng kế hoạch theo
nguyên tắc chi phí ít nhất để thực hiện những nhiệm vụ kế hoạch.
Sự tác động của quy luật giá trị trong điều kiện của chủ nghĩa xã hội đòi
hỏi sự thống nhất giữa mặt hiện vật và mặt giá trị của kế hoạch, làm cho giá cả
kế hoạch gần với hao phí lao động xã hội cần thiết , kết hợp giữa các nhiệm vụ
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
kế hoạch trực tiếp có tính chất pháp lệnh với những điều kiện kinh tế để hoàn
thành thắng lợi các nhiệm vụ ấy.
Những tiền đề khách quan, chức năng và cơ sở lý luận tạo nên bản chất
của hệ thống kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa còn quyết định những nguyên tắc
chính của công tác kế hoạch hoá nền kinh tế quốc dân, làm cơ sở cho việc xây
dựng trên thực tiễn kế hoạch nhà nớc về phát triển nền kinh tế quốc dân.
Trong số những nguyên tắc cơ bản của công tác kế hoạch hoá kinh tế
quốc dân đợc hình thành dới sự tác động của t tởng lê-nin-nít về kế hoạch hoá
và do kết quả của kinh nghiệm lịch sử to lớn trong lĩnh vực này, ngời ta có thể
kể ra những nguyên tắc sau đây:
Chế độ tập trung dân chủ trong công tác kế hoạch , chế độ này đòi
hỏi phải kết hợp kế hoạch hoá tập trung với tính độc lập kinh doanh của từng
khâu riêng biệt trong nền kinh tế ,tính nhiều cấp ( phân cấp) trong công tác kế
hoạch, sự kết hợp giữa tính pháp lệnh của các nhiệm vụ kế hoạch chủ yếu với
những phơng pháp hạch toán kinh tế để thực hiện kế hoạch .
Sự thống nhất của kế hoạch kinh tế quốc dân, nguyên tắc này đợc
xây dựng và thực hiện trong sự thống nhất giữa ba mặt chủ yếu của công tác
kế hoạch: Theo ngành , theo vùng lãnh thổ và theo thời gian ( kế hoạch hoá
ngắn hạn và kế hoạch hoá dài hạn)
Tính chất có mục tiêu của kế hoạch kinh tế quốc dân, tính chất này
thể hiện ở tính định hớng của các biện pháp ghi trong kế hoạch nhằm đạt
những mục tiêu cụ thể, giải quyết những nhiệm vụ kinh tế và xã hội.Trên thực
tế , nguyên tắc này đợc thực hiện trong hệ thống các nhiệm vụ kế hoạch đặc tr-
ng cho những kết quả cuối cùng của việc phát triển sản xuất . Trong những
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
năm gần đây, nguyên tắc này đợc thực hiện bổ sung bằng việc sử dụng trên
thực tế phơng pháp kế hoạch hoá theo chơng trình có mục tiêu.
Tính cân đối của kế hoạch kinh tế quôc dân, tức là việc qui định và
thực hiện theo kế hoạch những tỷ lệ kinh tế chung,những tỷ lệ sản xuất và kinh
tế kỹ thuật, coi nh điều kiện bắt buộc để đảm bảo phát triển kinh tế một
cách vững chắc.
Để đạt đợc hiệu quả kinh tế quôc dân của những giải pháp kế
hoạch ,đòi hỏi phải tìm những phơng án kế hoạch nào mà trong đó các nhiệm
vụ kế hoạch đợc giải quyết với chi phí ít nhất về lao động,vật t và tài chính.
Ngoài những phơng pháp và nguyên tắc nêu trên , cơ sở phơng pháp luận
của công tác kế hoạch hoá kinh tế quốc dân còn đợc thể hiện ở kết cấu và lô-
gich lập kế hoạch kinh tế quốc dân.
II ) Vì sao nền kinh tế thị trờng cần kế hoạch :
1. Những nhận định về kế hoạch trong cơ chế cũ.
_ Về cơ sở:
Đây là thời kỳ thống trị của sở hữu nhà nớc.
Là giai đoạn thống trị của nhà nớc chuyên chính vô sản.
_ Về bản chất:
Kế hoạch hoá tập trung kế hoạch khống chế trực tiếp của chính phủ
thông qua các quyết định mang tính pháp lệnh phát ra từ trung ơng.
Và tựu chung lại kế hoạch hoá tập trung mang tính cỡng chế trực tiếp
,trong đó nhà nớc là chủ thể trực tiếp quản lý đIều hành mọi kế hoạch ,còn đối
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
tợng đựơc quản lý thông qua các chỉ tiêu pháp lệnh không có ảnh hởng tích
cực tới sự phát triển cuả một nền kinh tế vốn dĩ đã có xuất phát đIểm thấp.
_ Về mục tiêu:
Tiếp cận chi tiết mọi phạm vi , mọi lĩnh vực ,nh vậy kế hoạch hoá tập
trung chủ yếu là các chỉ tiêu hiện vật mang tính chất pháp lệnh.
_ Về cách thức tác động:
Theo hệ thống pháp lệnh bắt buộc cấp phát,giao nộp.
Nh vậy , với những nhận định về kế hoạch hoá trong cơ chế cũ chúng ta đã
thấy đợc những mặt hạn chế nhng không phảivì vậy mà có thể bỏ qua nó đợc ,
phải coi đó là bài học để có thể thực hiện tốt hơn trong thời gian tới và chúng
ta hãy đánh giá thực trạng của công tác kế hoạch hoá trong những năm qua.
2.Thực trạng công tác kế hoạch hoá .
Trong những năm qua thực hiện đờng lối đổi mới của đảng công tác kế
hoạch hoá đã có những chuyển biến quan trọng, góp phần tích cực thúc đẩy
quá trình đổi mới kinh tế ở nớc ta.
Những kết quả đạt đợc thể hiện trên các mặt sau :
_ Chuyển dần từ kế hoạch hoá pháp lệnh mang tính tập trung quan liêu bao
cấp trớc đây sang kế hoạch hoá định hớng, với việc, tập trung nỗ lực xây dựng
chiến lợc phát triển kinh tế- xã hội , bớc đầu phối hợp giữa chiến lợc với qui
hoạch và kế hoạch , giữa kế hoạch dài hạn, kế hoạch năm năm và hàng năm.
_ Công tác qui hoạch đã có nhiều chuyển biến tích cực so với trớc, đã gắn
kết đợc mục tiêu của chiến lợc với nội dung qui hoạch ,xác định đựơc tiềm
năng ,định hớng phát triển cho từng địa phơng và một số ngành quan trọng.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
_ Chuyển dần trọng tâm sang kế hoạch hoá định hớng phát triển năm
năm,chuyển dần việc điều hành kế hoạch từ can thiệp vi mô sang chú trọng
các vấn đề vĩ mô,các cân đối lớn, các chỉ tiêu giá trị.
_ Triển khai phơng pháp kế hoạch hoá theo chơng tình nhằm giải quyết
những bức xúc nhất của xã hội, việc lồng ghép các chơng trình mục tiêu là một
hớng tích cực và đang đợc đẩy mạnh.
_ chỉ tiêu kế hoạch đợc thay đổi một cách cơ bản , chỉ còn giữ hai pháp lệnh
cơ bản ( thu chi ngân sách và vốn đầu t xây dựng cơ bản),thu hẹp dần các chỉ
tiêu hiện vật đồng thời mở rộng thêm các chỉ tiêu giá trị.
_ Đổi mới qui trình lập kế hoạch ,công tác dự báo,thông tin đợc tăng cờng
,phơng pháp tính toán đợc cải tiến phù hợp hơn với kinh tế thị trờng và thông
lệ quốc tế.
_ Công tác điều hành kế hoạch có hiệu lực và thiết thực hơn ,kịp thời xử ký
những diễn biến bất thờng ,sử dụng những công cụ quản lý vĩ mô là chính
nhằm đảm bảo những cân đối lớn góp phần ổn định kinh tế xã hội.
Tuy nhiên bên cạnh những kết quả nói trên công tác kế hoạch hoá vẫn
đang còn rất nhiều vấn đề cần tiếp tục giải quyết trong đó tập trung vào:
Cha xây dựng đựơc cơ sở lý luận và phơng pháp luận về kế hoạch
hoá phù hợp với thực tế đổi mới của đất nớc ,một số vấn đề cơ bản làm nền
cho đổi mới kế hoạch hoá cha đợc lý giải đủ rõ.
Chiến lợc qui hoạch ,kế hoạch năm năm và hàng năm còn cha thật
ăn khớp với nhau, số lợng mục tiêu và chơng tình trọng điểm quá nhiều làm
phân tán nguồn lực.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Sự phối hợp kế hoạch theo ngành và theo lãnh thổ hiệu quả cha
cao.
Cơ chế điều hành kế hoạch cha thật phù hợp ,còn sử dụng nhiều
biện pháp hành chính,chính sách vĩ mô còn thay đổi nhiều .
Công tác thông tin,dự báo,phân tích,kinh tế,cha đáp ứng yêu cầu,
bộ máy tổ chức và trình độ cán bộ nói chung,còn dới tầm đòi hỏi của yêu cầu
đổi mới.
3.Vì sao kinh tế thị tr ờng vẫn cần kế hoạch .
a) Kế hoạch hoá là công cụ đầu hàng và quản lý vỹ mô nền kinh tế
quốc dân
_ Kế hoạch hoá cụ thể hoá các mục tiêu của chiến lợc và qui hoạch phát
triển bằng việc xây dựng các chỉ tiêu,mục tiêu biện pháp, các cân đối vĩ mô,
các chính sách và thể chế,cơ chế vận hành áp dụng trong một khoảng thời gian
nhất định.
b) Định h ớng phát triển:
_ Đợc thể hiện ở những góc độ:
Kế hoạch định hớng các bớc đi của nền kinh tế,tức là xác định các
nội dung mang tính định hớng phát triển nền kinh tế.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Từ chiến lợc phát triển tiếp tục thực hiện các bớc theo quá trình xác
định qui hoạch phát triển ,kế hoạch phát triển năm năm.Và xác định các ch-
ơng trình quốc gia.
Giảm dần các dung lợng pháp lệnh trong kế hoạch hoá bằng cách:
giảm chỉ tiêu định lợng,chỉ tiêu pháp lệnh và các chỉ tiêu hiện vật.
Hiện nay ở Việt Nam , chính phủ thông qua và phát triển pháp lệnh, tăng tr-
ởng , thu chi ngân sách ,cho đầu t phát triển.
1. Vai trò của kế hoạch hoá trong nền kinh tế thị tr ờng.
Các chức năng của kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa do bản chất của
chế độ xã hội chủ nghĩa,cũng nh do các quy luật phát triển khách quan của chế
độ này quyết định.
4.1: Thứ nhất ,đó là sự củng cố và phát triển cơ sở của chủ nghĩa xã hội ,lực
luợng sản xuất cũng nh quan hệ sản xuất của chủ nghĩa xã hội .
Từ những bớc đầu tiên của mình ,kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa chẳng
những phản ánh trình độ xã hội hoá sản xuất và quan hệ sở hữu đã đạt đợc,mà
còn luôn luôn là một công cụ tích cực để u tiên phát triển khu vực kinh tế xã
hội chủ nghĩa ,thực hiện nguyên tắc xã hội chủ nghĩa về phân phối của cải vật
chất tuỳ theo hao phí lao động.v.v
Đặc biệt quan trọng là vai trò sáng tạo của kế hoạch hoá trong việc khắc
phục tình trạng lạc hậuvề xã hội và kinh tế. Kinh nghiệm kế hoạch hoá tích luỹ
đợc ở Liên Xô và các nớc xã hội chủ nghĩa khác cho phép một số nớc đang
phát triển có thể chuyển từ những quan hệ trớc t bản chủ nghĩa sang những
quan hệ xã hội chủ nghĩa.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
4.2: Thứ hai,chức năng của kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa là phát hiện và dự
kiến những nhu cầu của xã hội ,kể cả nhu cầu của sản xuất lẫn nhu cầu không
có tính chất sản xuất,để thoả mãn một cách đầy đủ nhất những nhu cầu đó và
không ngừng nâng cao đời sống của nhân dân lao động.
Trong việc phát triển kinh tế quốc dân,chủ nghĩa xã hội nhằm vào việc thoả
mãn những nhu cầu xã hội ,chứ không phải nhằm tăng thêm giá trị thặng d với
tính chất là nguồn lợi nhuận và địa tô nh trong chủ nghĩa t bản.
Do đó, nhu cầu xã hội và sự thoả mãn nó trở thành mục đích trực tiếp của
việc phát triển sản xuất ,là điểm xuất phát và là tiêu chuẩn chính để xây dựng
các kế hoạch .
4.3: Thứ ba, kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa đòi hỏi một quan điểm kinh tế
quốc dân đồng bộ đối với việc tạo ra và sử dụng có hiệu quả các nguồn vật t,
lao động và tài chính.
Nguyên tắc chủ yếu của việc quản lý kinh tế xã hội chủ nghĩa là phải đợc
kết quả cuối cùng lớn nhất trên một đơn vị chi phí. Xuất phát từ nguyên tắc
đó ,các kế hoạch phát triển kinh tế quốc dân đợc xây dựng nh những kế hoạch
nhằm thoả mãn tới mức cao nhất có thể đợc những nhu cầu xã hội với những
nguồn lợi hiện có.
4.4: Thứ t, kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa bảo đảm sự phát triển kinh tế cân
đối , không có khủng hoảng , không có thất nghiệp và suy thoái sản xuất .
Trong điều kiện chế độ sở hữu công cộng về t liệu sản xuất chiếm địa vị
thống trị, những khả năng khách quan của việc phát triển kinh tế có kế hoạch
đợc thực hiện thông qua hệ thống kế hoạch hoá kinh tế quốc dân, mà ở đó các
khâu riêng biệt,lĩnh vực phát triển kinh tế riêng biệt đợc phối hợp với nhau nh
một chỉnh thể thống nhất.
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
4.5: Cuối cùng, thứ năm,chức năng kế hoạch hoá xã hội chủ nghĩa bao gồm
cả việc hoàn thiện cơ chế kinh tế về thực hiện và điều chỉnh kế hoạch .
Điều đó có nghĩa là đồng thời với việc xây dựng các kế hoạch, ngời ta xác
định những thay đổi trong cơ cấu kinh tế nhằm thúc đẩy việc hoàn thành
những nhiệm vụ kế hoạch , đó là những thay đổi về giá cả,hình thức trả
công,định mức tiền trả về việc sử dụng những nguồn tàI nguyên có hạn
v v Nhờ đó đạt đợc sự thống nhất giữa lợi ích toàn quốc với lợi ích của từng
ngời tham gia sản xuất xã hội.
Ch ơngII : Những nội dung đổi mới cuả công tác kế
hoạch hoá ở Việt Nam
=***=
Website: http://www.docs.vn Email : lienhe@docs.vn Tel : 0918.775.368
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét