Tiết 22, 23- Đọc văn:
Ngày soạn: 10-10/2008
Tấm cám
(Truyện cổ tích)
A.yêu cầu cần đạt:
Giúp học sinh:
- Hiểu đợc khát vọng của nhân dân gửi vào tác phẩm
-Thấy đợc nét đặc trng của nghệ thuật truyên cổ tích thần kì .
- Triết lý nhân sinh trong tác phẩm
- Rèn kĩ năng phân tích nhân vật trong truyên cổ tích.
B. phơng tiện dạy- học:
- Sách giáo khoa Ngữ Văn 10 tập 1- cơ bản. Sách giáo viên Ngữ Văn 10 tập 1- cơ bản
- Tài liệu tham khảo, tranh minh hoạ truyện cổ tích, tranh về lễ hội xa. Thiết kế giáo án.
C . Phơng pháp:
D .Tổ chức hoạt động dạy- học:
1. ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số, trật tự
2. Kiểm tra bài cũ:
3. Giới thiệu bài học tạo tâm thế:
Truỵên cổ tích không chỉ hấp dẫn đối với thế giới trẻ thơ mà ở bất kì lứa tuổi nào
truyện cổ tích cũng đều mang đến những giá trị chân-thiện-mĩ khiến con ngời sống đẹp,
sống thánh thiện hơn. Một trong những câu chuyện cổ tích quen thuộc đối với mỗi ngời dân
Việt Nam đó là truyện cổ tích Tấm Cám .
4. Giảng bài mới:
Hoạt động của GV và HS Nội dung kiến thức cần đạt
Tiết 22
- HS đọc tiểu dẫn và tìm ý?
+ Khái niệm
+ Phân loại
+ Đặc điểm
- Bố cục truyện cổ tích Tấm
Cám đợc chia làm mấy
phần?
- Theo dõi truyện ta thấy nổi
bật lên sự đối lập và mâu
thuẫn gì giữa nhân vật nào với
nhân vật nào?
- Mâu thuẫn phát triển ra sao
trong toàn bộ mạch truyện?
- Mâu thuẫn nào là chủ yếu, vì
sao?
I. Giới thiệu chung
1. Khái niệm và đặc điểm truyện cổ tích
- Khái niệm: SGK
- Phân loại: 3 loại (cổ tích thần kì, cổ tích loài vật, cổ tích
sinh hoạt)
- Đặc điểm truyện cổ tích thần kì:
+ Yếu tố kì diệu: nhân vật thần kì, sự hoá thân, hoá kiếp.
+ Thiện thắng ác: Khát vọng của nhân dân về một xã hội
công bằng không có áp bức, bất công.
2. Bố cục truyện cổ tích Tấm Cám:
( chia làm 3 phần)
- Tấm ở nhà và đi dự hội.
- Tấm vào trong cung vua và hoá thân.
- Tấm trở lại cuộc đời và gặp lại nhà vua.
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Nhân vật và mâu thuẫn- xung đột chủ yếu
- Căn cứ vào quan hệ gia đình có các mâu thuẫn:
+ Tấm >< Cám ( Hai chị em cùng thế hệ, cùng cha khác
mẹ)
+ Tấm >< Dì ghẻ (Dì ghẻ -con chồng)
Trong hai mâu thuẫn trên mâu thuẫn Tấm-Cám là chủ yếu,
xuyên suốt toàn truyện, liêntục và ngày càng căng thẳng,
Tiết 23
- Em hãy nêu những sự việc
khi Tấm ở nhà và qua đó nhận
xét về Tấm và mẹ con
Cám?
(Thảo luận chung)
- Nhận xét về thái độ của Tấm
khi gặp khó khăn?
- ý nghĩa của việc Bụt giúp đỡ
Tấm?
- Hãy nêu những sự việc tiêu
biểu từ khi Tấm vào cung vua
và nhận xét về thái độ của
Tấm so với khi còn ở nhà?
(Thảo luận nhóm)
quyết liệt. Mâu thuẫn dì ghẻ con chồng chỉ đóng vai trò bổ
sung, phụ trợ và không liên tục. Khái quát thành mâu thuẫn
chung: Tấm >< Cám và dì ghẻ.
- Thể hiện mâu thuẫn xã hội, khái quát thành mâu thuẫn
thiện -ác.
+ Các nhân vật Bụt, nhà vua đứng về phía Tấm nhng tham
gia có mức độ vào quá trình giải quyết mâu thuẫn.
+ Mâu thuẫn phát triển thành xung đột một mất một còn và
kết thúc bằng Thiện thắng ác, cái ác bị trừng trị đích đáng.
* Khái quát về hoàn cảnh của Tấm
2. Diễn biến của mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ
con Cám.
a. Tấm ở nhà và đi dự hội
- Thi bắt tép để đợc thởng chiếc yếm đỏ:
Tấm Cám
Chăm chỉ, thật thà Lừa lấy Tép
- Nuôi cá bống
Tấm Cám
Coi bống nh bạn Bắt bống ăn thịt
- Nhặt thóc
Tấm Cám
Phải nhặt thóc và gạo
riêng ra
Trộn thóc với gạo
- Đi hội và thử hài
Tấm Cám
Hồn nhiên Tham vọng, hợm
hĩnh
Nhận xét:
- Tấm thật thà, chăm chỉ, hiền hậu.
- Mẹ con Cám xấu xa, độc ác.
- Gặp khó khăn Tấm chỉ biết khóc- thụ động. Tiếng khóc
ấm ức chứng tỏ Tấm đã ý thức đợc về nỗi khổ của mình.
Đây cũng đợc coi là thái độ phản kháng ban đầu của Tấm.
- Tấm luôn đợc Bụt giúp đỡ, điều đó phản ánh một quan
niệm: Ngời sống lơng thiện sẽ đợc hởng hạnh phúc, kẻ ác
dù nham hiểm đến đâu rồi cũng phải thất bại. Đó là mong -
ớc khát vọng ngàn đời của nhân dân.
* Tác giả dân gian đã thể hiện đợc những mâu thuẫn xung
đột giữa cái thiện với cái ác. Nhng đây mới chỉ dừng lại ở
những mâu thuẫn, xung đột vì quyền lợi vật chất.
b. Tấm vào cung vua và hoá thân
Tấm Mẹ con Cám
Hái cau giỗ cha Giết Tấm
Hoá thân vào Vàng Anh Bắt chim
Hoá thân vào Xoan Đào Chặt cây
Hoá thân vào khung cửi Đốt khung cửi
Hoá thân vào qủa thị
Nhận xét:
- Tấm dù trở thành Hoang hậu nhng vẫn hiếu thảo- không
quên ngày giỗ cha.
- Tấm đã trải qua mấy lần hoá
thân? Nhận xét về những vật
Tấm hoá thân?
- Tại sao Tấm hoá thân thành
quả thị thì không bị phát hiện?
- Mâu thuẫn- xung đột giữa
Tấm và mẹ con Cám có còn
dừng lại ở mâu thuẫn- xung
đột trong gia đình nữa không?
- Tấm trải qua nhiều lần hoá
thân mới đợc trở lại làm ngời,
qua đó nhân dân lao động
muốn nêu lên triết lý sống
gì?
- Hãy nêu những việc làm của
Tấm khi ở nhà bà lão?
- Tại sao tác giả dân gian lại
chọn hình ảnh miếng trầu để
nhà vua và Tấm nhận ra nhau?
- Nhận xét về kết thúc tác
phẩm?
*thảo luận về cách kết thúc
tác phẩm
- Hs đọc ghi nhớ trong SGK
- Mẹ con Cám ngày càng tham lam, tàn ác và quyết giết
bằng đợc Tấm.
- Trớc sự hãm hại của mẹ con Cám, Tấm không thụ động
trông vào sự cứu giúp của Bụt nữa và cũng không khóc mà
chủ động đấu tranh quyết liệt để giành lại vị trí của mình.
- Tấm qua 4 lần hoá thân, các vật hoá thân đều là những vật
giản dị, thân thuộc gần gũi với cuộc sống của nhân dân- Cổ
tích chính là bài ca cất lên từ cuộc sống.
- Ba lần hoá thân trớc Tấm đều bị phát hiện vì Tấm thật thà
để lộ mình qua: tiếng vàng anh hót, cây xoan đào che bóng
mát, khung cửi kêu. Hoá thân vào quả Thị Tấm chọn cho
mình nơi ẩn náu kín đáo xa cung cấm, xa những kẻ nhiều
mu lắm kế. Tấm im lặng chờ đợi ngời nhân hậu biết nâng
niu giá trị tinh thần, nâng niu cái đẹp, cái thiện bà để bà
ngửi.
- Từ mâu thuẫn trong gia đình, tác giả dân gian muốn phản
ánh mâu thuẫn xã hội giữa cái thiện và cái ác.
- Nếu ở phần đầu mâu thuẫn xung đột giữa Tấm và mẹ con
Cám chỉ là mâu thuẫn về giá trị vật chất thì ở phần sau mâu
thuẫn phát triển cao hơn đó là mâu thuẫn vì sự sống và
hạnh phúc.
- Tấm trải qua nhiều lần hoá thân mới đợc trở lại làm ngời.
Qua đó nhân dân lao động muốn qua nhân vật Tấm thể
hiện ý thức của mình: Muốn có hạnh phúc, con ngời phải tự
giành giật, đấu tranh thì hạnh phúc đó mới thực sự bền lâu.
c. Tấm trở lại cuộc đời và gặp lại nhà vua.
- Tấm vẫn chăm chỉ, chịu khó nhờ vậy cô đã thoát khỏi vỏ
thị trở lại cuộc sống làm ngời.
- Miếng trầu là hình ảnh quen thuộc và gắn bó với cuộc
sống của ngời Việt (lễ hội, cới hỏi). Thông qua miếng trầu
Tấm và nhà vua nhận ra nhau.
- Hình ảnh miếng trầu têm cánh phợng là dấu hiệu của một
đôi bàn tay khéo léo, một tâm hồn tinh tế. Nếu nh lần đầu
gặp Tấm thông qua chiếc hài (vẻ đẹp bề ngoài) thì với
miếng trầu thể hiện sự khéo léo - nó biểu trng cho vẻ đẹp
tâm hồn của Tấm. Đây chính là sự sâu sắc, tinh tế của các
tác giả dân gian trong việc lựa chọn hình ảnh gắn kết hạnh
phúc lứa đôi.
- Cuối cùng mẹ con Cám bị trừng phạt. Cái ác bị tiêu diệt,
cái thiện trờng tồn, sống mãi.
III. Ghi nhớ: SGK
5. Củng cố- dặn dò
Truyện cổ tích Tấm Cám phản ánh:
- Mâu thuẫn không thể dung hoà giữa dì ghẻ- con chồng.
- Khát vọng của nhân dân về một xã hội công bằng, hạnh phúc.
- Niềm tin vào thế lực siêu nhiên, mầu nhiệm cứu giúp những ngời bất hạnh.
Chuẩn bị: Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự.
6. T liệu tham khảo:
* Những câu ca dao, tục ngữ có hình ảnh miếng trầu
Miếng trầu là đầu câu chuyện
Miếng trầu nên dâu nhà ngời
Dù không nên vợ nên chồng
ăn dăm ba miếng cho lòng em vui
Trầu này trầu tính trầu tình
ăn vào cho đỏ môi mình môi ta
Trầu này têm tối hôm qua
Giấu thầy giấu mẹ mang ra mời chàng
Mời anh ăn miếng trầu này
Trầu nhạt, trầu mặn, trầu cay, trầu nồng
* Bài thơ:
Lời của Tấm
Dịu dàng là thế Tấm ơi
Mà sao em phải thiệt thòi, vì sao?
Phận nghèo hôm sớm dãi dầu
Hoá bao nhiêu kiếp, ngọt ngào đa đoan.
Ngời ngoan ở với ngời gian
Dẫu hiền nh bụt cũng tan nát lòng
Tin em, em cớp mất chồng
Đành làm quả thị thơm cùng nớc non
Tởng rằng yên phận làm con
Miếng trầu cánh phợng vẫn còn thơm môi
Dịu dàng cũng bấy nhiêu thôi!
Nào ai có mấy cuộc đời cho nhau.
Một lần chết mấy lần đau
Cũng là xá tội cho nhau một lần
Gai hồng giữ lấy hoa hồng
Lại ngồi giặt áo cho chồng nh xa.
- ánh Tuyết-
Tiết 24- Làm văn:
Ngày soạn: 11-10/2008.
Miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự
A.yêu cầu cần đạt:
Giúp học sinh:
-Ôn tập và củng cố kiến thức về văn miêu tả , biểu cảm và tự sự.
- Nắm đợc vai trò và cách sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự.
- Tích hợp với Đọc văn qua văn bản Tấm Cám, với Tiếng Việt qua các bài đã học.
- Rèn luyện kĩ năng viết bài văn tự sự vó sử dụng các yếu tố miêu tả và biểu cảm.
B. phơng tiện dạy- học:
- Sách giáo khoa Ngữ Văn 10 tập 1- cơ bản
- Sách giáo viên Ngữ Văn 10 tập 1- cơ bản
- Tài liệu tham khảo.
- Thiết kế giáo án.
C . Phơng pháp:
Tích hợp (Văn +TV), thuyết giảng, đối thoại, nêu vấn đề, gợi mở.
D .Tổ chức hoạt động dạy- học:
1. ổn định tổ chức lớp: Kiểm tra sĩ số, trật tự
2. Kiểm tra bài cũ: Không kiểm tra
3. Giới thiệu bài học:
4. Giảng bài mới:
Hoạt động của GV- HS Nội dung kiến thức cần đạt
Giúp HS ôn lại những kiến
thức đã học:
- Thế nào là miêu tả? Thế nào
là biểu cảm?
- Miêu tả trong văn bản tự sự
có hoàn toàn giống với miêu
tả trong văn bản miêu tả hay
không? Giữa biểu cảm trong
văn bản tự sự với biểu cảm
trong văn bản biểu cảm có
những điểm giống nhau và
khác nhau cụ thể nào?
I. Miêu tả và biểu cảm trong văn bản tự sự.
1.
- Miêu tả: Là dùng ngôn ngữ hoặc một phơng tiện nghệ
thuật khác làm cho ngời nghe, ngời đọc, ngời xem có thể
thấy sự vật, hiện tợng, con ngời nh đang hiện ra trớc mắt.
- Biểu cảm: Là văn viết ra nhằm bộc lộ tình cảm chủ quan
của bản thân trớc sự vật, sự việc, hiện tợng, con ngời trong
đời sống.
2.
- Để phân biệt miêu tả trong văn miêu tả và biểu cảm trong
văn biểu cảm với miêu tả và biểu cảm trong văn tự sự cần
căn cứ vào mục đích:
- Ba kiểu trên có thể cùng xuất hiện trong một văn bản tự
sự (vấn đề chỉ là mức độ, liều lợng và tính mục đích)
a. Tự sự
- Phơng thức: Trình bày các sự kiện (sự việc) có quan hệ
đến nhân quả dẫn đến kết cục, biểu lộ ý nghĩa.
- Mục đích: Biểu hiện con ngời, quy luật đời sống, bày tỏ
thái độ tình cảm trớc con ngời và cuộc sống.
- Các hình thức văn bản thờng gặp: Bản tin báo chí, bản t-
ờng thuật, tờng trình, tác phẩm lịch sử, tác phẩm văn học
nghệ thuật (truỵên, kí, tiểu thuyết).
b. Miêu tả
- Phơng thức: Tái hiện các tính chất, thuộc tính của sự vật,
hiện tợng làm cho chúng hiển hiện.
-Mục đích: Giúp ngời đọc, ngời nghe cảm nhận và hiểu đợc
chúng.
- Cần căn cứ vào đâu để đánh
giá hiệu quả của việc miêu tả
và biểu cảm trong văn tự sự?
- Giải thích vì sao đoạn trích
Trong SGK/73 đã rất thành
công trong việc sử dụng các
yếu tố miêu tả và biểu cảm?
(Đọc gợi ý trong SGK/74)
- Các hình thức văn bản thờng gặp: văn tả cảnh, tả ngời, tả
sự vật, đoạn văn miêu tả trong tác phẩm tự sự.
c. Biểu cảm:
- Phơng thức: Bày tỏ trực tiếp hoặc gián tiếp thái độ tình
cảm của ngời nói, ngời viết đối với con ngời, thiên nhiên,
xã hội, sự vật.
- Mục đích:
Bày tỏ tình cảm và khơi gợi sự đồng cảm.
- Các hình thức bei\\văn bản thờng gặp: Điện mừng, lời
thăm hỏi, điện chia buồn, văn tế, th từ trao đổi, tác phẩm
văn học.
3.
Cơ sở để đánh giá sự thành công của miêu tả và biểu cảm
trong văn tự sự chính là hiệu quả tác động cảu văn bản tự
sự tới nhận thức và cảm xúc của ngời đọc, ngời nghe.
4.
a. Phần văn bản trong SGK/73 là một trích đoạn tự sự vì
nó có nhân vật và sự việc cụ thể:
- Nhân vật: cô gái và chàng chăn cừu.
- Sự việc: Một đêm thức trắng.
b. Các yếu tố tự sự, miêu tả và biểu cảm trong đoạn
trích:
-Tự sự:
+ Nếu có lần nằm ngoài trời suốt đêm, giữa lúc chúng ta
ngủ thì cả một thế giới huyền bí bừng dậy
+ Ban ngày là cuộc sống cỏ.
+ Cái gì thế?
+ Có một linh hồn- Nói rồi
+ Nàng cũng làm theo
+ Nàng cứ ngồi yên nh thếrạng.
+ Còn tôi, tôi nhìn
- Miêu tả:
+ Suối reo rõ hơnngời tôi.
+ từ phía mặt đầm.rền.
+ một vì sao rực rỡ đổi ngôithan vãn.
+ đầu nàng nặng trĩu vì buồn ngủ và đã
+ ngàn sao vẫn tiếp tục cuộc hành trình
- Biểu cảm:
+ Không quen thì dễ sợ
+ Đẹp quá kia!
+ cảm thấy nh có một cái gì
+ với tiếng sột soạt êm áigợn sóng.
+ đáy lòng hơi xao xuyến nhng vẫn giữ
+ tôi tởng đâu một trong những ngôi
c. Nhận xét:
Các yếu tố miêu tả và biểu cảm đã giúp cho đoạn văn tự sự
trở nên sinh động, hấp dẫn và giàu chất thơ (văn xuôi trữ
tình).
II. Quan sát, liên tởng, tởng tợng đối với việc
- HS điền: Quan sát, liên tởng,
tởng tợng vào các câu b,a, c.
GV gợi dẫn cho Hs thảo luận
và trả lời các câu hỏi trong
SGK/75.
- HS trao đổi, thảo luận và trả
lời câu hỏi 3./75
- HS đọc ghi nhớ trong
SGK/76
miêu tả và biểu cảm trong bài văn tự sự.
1. Quan sát, liên tởng, tởng tợng.
a. Liên tởng: từ sự việc, hiện tợng nào đó mà nghĩ đến sự
việc, hiện tợng có liên quan.
VD: Biển (sóng, nớc, bọt, bờ bãi), Chiến tranh (chết
chóc, hi sinh, chiến thắng)
b. Quan sát: Xem xét để nhìn rõ, biết rõ sự vật hay hiện t-
ợng.
VD: Quan sát biển lúc mặt trời lên.
c. Tởng tợng: Tạo ra trong tâm trí hình ảnh cái không hề
có ở trớc mắt, hoặc còn cha hề gặp.
VD: tởng tợng ra cuộc đối thoại giữa Mị Châu và Trọng
Thuỷ sau khi Mị Châu chết.
2. Cần phải thực hiện hoạt động gì?
- Phải quan sát mới viết đợc câu văn: Trong đêm, tiếng suối
reo nghe rõ hơnkhông gian.
- Phải tởng tợng mới viết dợc câu văn: Cô gái nom nh
đám cới sao.
- Phải liên tởng mới viết đợc câu văn: Cuộc hành trình trầm
lặng đàn cừu lớn.
3. Những cảm xúc, rung động đợc nảy sinh từ đâu?
- Từ sự quan sát chăm chú, kĩ càng, tinh tế.
- Từ sự vận dụng liên tởng, tởng tợng, hồi ức.
- Từ những sự vật, sự việc khách quan đã hoặc đang lay
động trái tim ngời kể.
III. Ghi nhớ: SGK/76
5. Củng cố- dặn dò:
HS nắm chắc đợc các khái niệm đã học
- HS chuẩn bị:Tam đại con gà, nhng nó phải bằng hai mày
6. T liệu tham khảo
Tiết thứ: 25 - Đọc văn:
Ngày soạn: 28 - 10/ 2007
Tam đại con gà
nhng nó phải bằng hai mày
Giúp học sinh:
- Hiểu đợc đối tợng, nguyên nhân, ý nghĩa của tiếng cời trong từng truyện.
- Thấy đợc nghệ thuật đặc sắc của truyện cời: ngắn gọn, có yếu tố bất ngờ, có những cử chỉ,
lời nói gây cời.
B. ph ơng tiện dạy- học:
- Sách giáo khoa Ngữ Văn 10 tập 1- cơ bản
- Sách giáo viên Ngữ Văn 10 tập 1- cơ bản
- Thiết kế giáo án
C . Ph ơng pháp:
D .Tổ chức hoạt động dạy- học:
1. ổ n định tổ chức lớp : Kiểm tra sĩ số, trật tự
2. Kiểm tra bài cũ:
Câu hỏi: Phân tích mâu thuẫn- xung đột giữa Tấm và mẹ con Cám? Nhận xét cách kết thúc
của truyện?
3. Giới thiệu bài học:
Tiếng cời đem đến cho cuộc sống nhiều niềm vui và hạnh phúc. Có tiếng cời con ngời dờng
nh cảm thấy yêu đời và nhìn thế giới với cái nhìn thiện cảm hơn. Truyện cời thờng đem đến cho
con ngời những giây phút thăng hoa nh vậy
4. Giảng bài mới:
Hoạt động của GV- HS Nội dung kiến thức cần đạT
- GV cho Hs tìm hiểu một số
kiến thức cũ:
- Khái niệm truyện cời?
- Truyện cời có mấy loại?
- Vài nét về nghệ thuật truyện
cời?
- ý nghĩa của truyện cời?
I. giới thiệu chung:
1. Khái niệm:
Truyện cời là thể loại tự sự bằng văn xuôi kể
lại các hiện tợng hài hớc nhằm giải trí và phê
phán cái đáng cời trong cuộc sống.
- Tiếng cời trong truỵên nảy sinh khi có 2
điều kiện xảy ra:
+ Điều kiện khách quan: cái đáng cời.
+ Điều kiện chủ quan: ngời đọc, ngời nghe phát
hiện ra cái đáng cời.
- Có 2 loại truyện cời:
+ Truyện cời hài hớc: kể về cái đáng cời do
đãng trí, lơ đễnh.
+ Truyện trào phúng: thói h tật xấu.
- Nghệ thuật của truyện cời:
+ Truyện cời rất ngắn gọn gói kín mở nhanh
không có chi tiết thừa.
+ Truyện cời có kết cấu chặt chẽ: mọi chi tiết
đều hớng tới mục đích gây cời.
+ Truyện cời rất ít nhân vật: nhân vật chính
trong truyện là đối tợng chủ yếu của tiếng cời.
+ Ngôn ngữ trong truyện cời: giản dị tinh tế nh-
ng rất sâu sắc.
- ý nghĩa của truyện cời:
+ Mua vui.
+ Phê phán
Truyện cời hớng con ngời tới những điều tốt
- Đặc điểm của truyện cời trào
phúng?
- Hai truyện cời trên thuộc
loại truyện cời nào?
- GV gọi HS đọc truyện (chú
ý giọng châm biếm, giễu cợt,
gây cời). Gv nhận xét, điều
chỉnh.
GV có thể cho Hs đóng vai
các nhân vật để kể lại truyện.
- Nhân vật chính trong truyện
là ai?
- Tình huống đầu tiên mà thầy
đồ gặp phải là gì?
- Tình huống bất ngờ xảy ra
khi thầy đồ đối mặt với ông
chủ hay chữ, đó là gì?
đẹp đối lập với cái đáng cời.
2. Truyện cời trào phúng:
Nở rộ nhất vào giai đoạn chế độ phong kiến
suy tàn (cuối thời Lê và trong thời Nguyễn).
Đây là lúc chế độ phong kiến già cỗi, phong
trào đấu tranh của nhân dân dâng cao. Truyện
cời góp phần đào huyệt chôn vùi chế độ phong
kiến và những cái xấu xa của chế độ phong
kiến.
- Hai truyện Tam đại con gà, nhng nó phải
bằng hai mày đều là truyện trào phúng châm
biếm những kẻ đáng cời trong xã hội phong
kiến.
II. Đọc- hiểu văn bản
1. Truyện Tam đại con gà.
- Nhân vật chính trong truyện là anh học trò
dốt nát nhng hay nói chữ, hay khoe khoang
và liều lĩnh
- Cái đáng cời ở chỗ:
+ Dốt nhng giấu dốt.
+ Dốt nhng hay nói chữ, khoe khoang.
+ Dốt nhng dám nhận làm thầy dạy trẻ.
- Cái cời bật ra nhiều lần theo nhiều cung bậc
khác nhau, qua đó ta nhận ra tính láu cá, vụng
chèo khéo chống của anh ta.
+ Lần thứ nhất: chữ kê là gà thầy không nhận
ra mặt chữ, học trò lại hỏi dồn nên đọc liều dủ
dỉ là con dù dì. Từ xa đến nay trong thế giới
loài vật không có con nào là con dủ dỉ dù dì.
Thêm nữa dủ dỉ dù dì không phải là chữ Hán
để thấy đợc thầy vừa thiếu kiến thức sách vở
vừa thiếu kiến thức thực tế.
+ Lần thứ 2: Tiếng cời đợc cất lên ở mức độ
cao hơn khi thầy sợ sai bảo học trò đọc khẽ
thầy rất thận trọng trong việc giấu dốt, không
dám nhận là mình không biết trớc mặt học trò,
và cũng sợ ngời khác biết cái sai của mình.
+ Lần thứ 3: ta cời thầy khi thầy tìm đến thổ
công xin 3 đài âm dơng. Cái dốt ngửa ra cả 3
đài, sau đó thầy bảo trẻ đọc to Thầy không
chỉ dốt mà còn mê tín.
+ Lần thứ 4: Cái dốt đợc khuyếch đại bằng âm
thanh. Không có con dù dì, thói giấu dốt đã bị
lật tẩy. Thầy nhạo báng cả cái dốt của thổ công
Mình đã dốt, thổ công nhà nó cũng dốt nữa
(ngời và thần đều dốt).
Thầy gợng gạo lý giải Tôi vẫn biết chữ kê là
gà. Nhng tôi muốn dạy đến tam đại con gà.
Cho thấy cái dốt này lồng vào cái dốt khác, đây
- Nêu ý nghĩa của truyện?
- Cái cời trong truyện là gì?
muốn nói oan làm quan mà nói
quan thấy kiện nh kiến thấy mỡ
- Biện pháp gây cời trong
truyện là gì, phân tích từng
biện pháp?
- Theo các em tác giả dùng
cách chơi chữ, trong chữ
phải trên có mấy cách hiểu?
là yếu tố bất ngờ gây cời nhất.
* Tiếng cời trong truyện mang ý nghĩa phê
phán vừa hóm hỉnh sâu sắc và mang đậm chất
dân gian. Truyện đã đánh giá thực chất của
hạng thầy dốt trong xã hội phong kiến trong
đó có thầy đồ dạy chữ. Mặt khác truyện còn
nhắc nhở, cảnh tỉnh không ít những ngời trong
xã hội ngày nay cũng dễ mắc căn bệnh dấu
dốt.
2. Truyện cời Nhng có phải bằng hai
mày.
Truyện cời cái cách xử kiện tài tình của lý tr-
ởng làm bật lên mâu thuẫn của: Viên lý trởng
nổi tiếng xử kiện giỏi với phẩm chất bên trong
của thầy lý- chuyên nhận tiền hối lộ Lẽ
phải, sự thật không có nghĩa lý gì ở chốn công
đờng khi thầy lý xử kiện, lẽ phải luôn thuộc về
những kẻ nhiều tiền.
* Biện pháp gây cời:
- Dùng cử chỉ kết hợp lời nói của các nhân vật
làm bật lên tiếng cời:
+ Trớc hết là cử chỉ và lời nói của Cải trớc mặt
thầy lý: Cải vội xoè năm ngón tay ngẩng mặt
lên nhìn thầy lí khẽ bẩm: xin xét lại lẽ phải
thuộc về con mà nhắc đến số tiền 5 đồng
đã đút lót.
+ Thầy lý cũng vội xoè năm ngón tay trái
úp lên năm ngón tay mặt. Cử chỉ ấy phù hợp
với điều thầy lý nói với Cải nhng nó phải
bằng hai mày. Ngoài ra nó còn ẩn một nghĩa
khác: cái phải đã bị cái khác úp lên mất rồi đó
là đồng tiền nhắc đến số tiền gấp đôi của
Ngô.
Cái phải đã bị đồng tiền chi phối, nhiều
tiền cái phải mới đúng. Làm bật lên tiếng cời.
- Dùng cách chơi chữ để gây cời: phải có 2
cách hiểu
+ Nghĩa thứ nhất: là lẽ phải, cái đúng >< sai)
+ Nghĩa thứ hai: là bắt buộc phải có mới xử
kiện đợc đó là tiền.Lời thầy lí nói và cả cái
cách thầy úp bàn tay lên nhau rõ ràng là Ngô
đã đút lót gấp đôi Cải. Cách xử lý cảu thầy lý
tài quá. Tiếng cời bật ra với cái cời hài hớc,
đúng là nén bạc đâm toạc tờ giấy.
* Với cách chơi chữ độc đáo, cách kết hợp cử
chỉ và lời nói, truyện đã vạch trần cách xử
kiện của quan lại đồng thời cũng phê phán ng-
ời dân lao động thật đáng trách khi tiếp tay
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét