Tổng quan về nhượng quyền nhương mại

Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
1. Khái niệm nhượng quyền thương mại
Franchise, franchising, nhượng quyền thương mại hay nhượng quyền kinh
doanh (gọi tắt là franchise) là các khái niệm dùng để chỉ một phương thức
kinh doanh đặc biệt, có nhiều định nghĩa về franchise trên thế giới.
Tại Hoa Kỳ, Ủy ban Thương Mại Liên Bang (FTC) định nghĩ rằng: "franchise là
hợp đồng, thỏa thuận giữa các bên, mà trong đó một bên chủ thương hiệu cho
phép bên kia được quyền kinh doanh sản phẩm, dịch vụ theo kế hoạch, hệ thống
gắn liền với thương hiệu của chủ thương hiệu. Người được cấp quyền phải trả
cho bên cấp quyền các khoản phí trực tiếp hay gián tiếp, gọi là phí franchise".
Tại Việt Nam, theo điều 284 Luật Thương mại 2005 , thì franchise là hoạt động
thương mại mà bên nhượng quyền cho phép và yêu cầu bên nhận quyền tự mình
tiến hành việc mua bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ theo các điều kiện sau:
• Việc mua bán hàng hoá, cung ứng dịch vụ được tiến hành theo phương
thức tổ chức kinh doanh do bên nhượng quyền quy định và được gắn với
nhãn hiệu hàng hoá, tên thương mại, bí quyết kinh doanh, khẩu hiệu kinh
doanh, biểu tượng kinh doanh, quảng cáo của bên nhượng quyền;
• Bên nhượng quyền có quyền kiểm soát và trợ giúp cho bên nhận quyền
trong việc điều hành công việc kinh doanh.
Dù hình thức biểu đạt khác nhau nhưng các định nghĩa đều chỉ ra những đặc
điểm của phương thức kinh doanh nhượng quyền thương mại:
Thứ nhất, việc nhượng quyền kinh doanh phải có sự tham gia của hai chủ thể là
bên nhượng quyền hay chủ của thương hiệu (franchisor) và bên nhận quyên hay
là người thuê thương hiệu (franchisee). Trong định nghĩa của nhượng quyền,
thương hiệu là yếu tố quan trọng và cốt lõi nhất; sự hiện hữu của việc nhượng
quyền phụ thuộc chủ yếu vào thương hiệu vì thương hiệu uy tín sẽ dễ dàng đem
lại sự nhận biết, tin cậy của người tiêu dùng.
1
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
Thứ hai, các định nghĩa đều chỉ ra rằng bên nhận quyền có quyền phân phối hay
bán hàng hóa, dịch vụ của bên nhượng quyền ở một khu vực nhất định, trong
thời gian nhất định, nhưng phải tuân theo các kế hoạch hay hệ thống marketing
của bên nhượng quyền để đảm bảo thương hiệu được nhượng quyền luôn là một
thể thống nhất và đảm bảo thương hiệu của bên bán không bị ảnh hưởng.
Thứ ba, bên nhận quyền phải trả cho bên nhượng quyền một khoản phí nhất định
gọi là phí franchise.
2. Các lợi ích và rủi ro của franchise của franchise
2.1 Lợi ích của franchise
2.1.1 Lợi ích đối với bên nhượng quyền
Nhượng quyền là cách nhanh nhất để một thương hiệu xâm nhập vào một quốc
gia, lãnh thổ hay khu vực mà người chủ thương hiệu chưa nắm rõ nhiều về thói
quen tiêu dùng, văn hóa, cách thức xâm nhập hay kênh phân phối của quốc gia,
khu vực mà họ muốn xâm nhập bởi vì:
Thứ nhất, người chủ thương hiệu sẽ tiết kiệm được đáng kể các chi phí thông
qua việc chuyển nhượng. Đó là các chi phí đầu tư nhân lực, vật chất cho các cửa
hiệu ở các vùng mà chủ thương hiệu muốn xâm nhập, chi phí tiếp thị, quảng cáo
cũng được tiết giảm do chia sẻ với các cửa hàng nhượng quyền.
Thứ hai, việc nhượng quyền sẽ đem lại sự gia tăng nhận biết thương hiệu. Một
thương hiệu được nhượng quyền thành công sẽ biến thương hiệu đó trở nên nổi
tiếng. Một thương hiệu càng danh tiếng đi liền với nó luôn là các khoản thu phí
franchise càng cao.
Như vậy, nhượng quyền thương hiệu chính là một cách thức để chủ thương hiệu
tăng doanh thu, lợi nhuận. Lợi nhuận đó không chỉ là phí franchise thu được từ
các hợp đồng kí kết với bên nhận quyền mà còn là phí hàng tháng do các cửa
2
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
hiệu nhượng quyền phải trả cho chủ thương hiệu cho những hoạt động mang
tính mới liên tục như đào tạo, huấn luyện tiếp thị, nghiên cứu sản phẩm mới;
ngoài ra, còn có thể là các khoản thu từ việc bán các nguyên liệu đặc thù…
2.1.2 Lợi ích đối với bên nhận quyền:
Bên nhận quyền cũng được hưởng những lợi ích nhận định khi tham gia giao kết
hợp đồng chuyển nhượng quyền.
Thứ nhất, việc nhượng quyền sẽ giúp bên nhận quyền giảm thiểu rủi ro và dễ
dàng thành công hơn trong công việc kinh doanh do nhận được những hỗ trợ từ
bên nhượng quyền: hỗ trợ ban đầu cho việc thành lập cửa hàng, trang trí, thiết
kế, cá khóa huấn luyện nhân viên, hỗ trợ phát triển sản phẩm mới; điều này đặc
biệt quan trọng đối với những cá nhân còn chưa có nhiều kinh nghiệm trong lĩnh
vực kinh doanh này. Theo con số thống kê của tại Mỹ trung bình chỉ có 23%
doanh nghiệp nhỏ kinh doanh độc lập có thể tồn tại sau 5 năm, đối với các
doanh nghiệp mua franchise tỷ lệ này lên tới 92%. Ở Việt Nam dù phương thức
nhượng quyền chỉ mới nở rộ trong vài năm gần đây nhưng tỷ lệ thành công cũng
đạt mức mơ ước 95%.
Thứ hai, các doanh nghiệp kinh doanh bằng hoạt động nhượng quyền cũng dễ
dàng được ngân hàng cho vay vốn để làm ăn, mở rộng sản xuất do xác suất
thành công của họ cao hơn và các ngân hàng cũng tin tưởng họ hơn.Các chủ
thương hiệu kinh doanh nhượng quyền lớn trên thế giới đều chủ động đàm phán,
thuyết phục các ngân hàng ủng hộ các đối tác mua franchise tiềm năng của mình
bằng cách cho vay với lãi suất ưu đãi vì thực tế người bán franchise cũng muốn
mở rộng mô hình kinh doanh của mình.
Thứ ba, người nhận quyền sẽ tích lũy kinh nghiệm đồng thời tiếp cận được công
nghệ, kĩ năng kinh doanh hiện đại để tạo tiền đề phát triển. Kinh doanh nhượng
quyền là một công cụ đào tạo của xã hội, của nền kinh tế đối với các doanh nghiệp
vừa và nhỏ lần đầu kinh doanh. Thông qua hoạt động này, họ sẽ nắm bắt được cách
3
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
thức quản lý, kinh doanh, phân phối, tiếp thị hiệu quả của các thương hiệu lớn, đặc
biệt là cách thức quản lý, tổ chức kinh doanh. Điều này sẽ giúp người mua có kinh
nghiệm và đủ tự tin trong hoạt động kinh doanh riêng của mình sau này.
2.2 Rủi ro của kinh doanh nhượng quyền
2.2.1 Đối với bên nhượng quyền
Hầu hết các quan điểm đều cho rằng các hợp đồng nhượng quyền là rất chặt chẽ và
bảo đảm quyền lợi đối với người bán trong hợp đồng; tuy vậy khi điều hành một hệ
thống phân phối lớn thì rủi ro gặp phải sẽ tăng dần. Trong một hệ thống thì khi một
cửa hàng nhượng quyền gặp rắc rối về sản phẩm, cung cách phục vụ sẽ rất dễ gây
ảnh hưởng đối với uy tín của chủ thương hiệu cũng như đối với các cửa hàng còn
lại của hệ thống. Thực sự thì người mua nhượng quyền cho rằng thương hiệu
không phải là của họ nên xét theo một góc độ nào đó, họ có thể không quan tâm
chăm chút cho thương hiệu phát triển mà chỉ vì động cơ lợi nhuận.
Bên cạnh đó, một thương hiệu phát triển quá tràn lan cũng dễ dẫn tới sự nhàm
chán của khách hàng. Nhu cầu của người tiêu dùng ngày càng phát triển và luôn
đòi hỏi sự mới lạ trong cung cấp hàng hóa dịch vụ. Các chủ thương hiệu khác
nhau trong cùng một lĩnh vực cũng luôn đổi mới, áp dụng nhiều hình thức kinh
doanh để cạnh tranh, thu hút khách hàng.
2.2.2 Đối với bên nhận quyền
Mặc dù được đánh giá là phương thức có tỷ lệ thành công cao hơn 90% tuy
nhiên vẫn còn khoảng 10% nguy cơ thất bại đối với doanh nghiệp mua nhượng
quyền. Đó là bởi vì:
Kinh doanh nhượng quyền sẽ khiến người nhận quyền mất đi tính độc lập trong
kinh doanh. Các hợp đồng nhượng quyền đều rất chặt chẽ, quy định nghiêm ngặt
về việc tuân theo các chuẩn mực, quy tắc của chủ thương hiệu đã mang tính tiêu
4
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
chuẩn hóa. Ý muốn tự chủ quyết định sẽ phá vỡ tính hệ thống đó; do vậy độc lập
trong quyết định là không thể. Bạn chỉ được kinh doanh trong đúng lĩnh vực đã
ký tại một thị trường nhất định với mức giá chung của khu vực. Đối với những
người mua mong muốn có tính tự chủ trong kinh doanh thì việc ký kết các hợp
đồng nhượng quyền là lựa chọn sai lầm.
Hình thức kinh doanh nhượng quyền cũng khiến người nhận quyền trở nên thiếu
sáng tạo trong kinh doanh. Trong một phương thức kinh doanh mà người mua
chi tuân theo những sắp xếp có sẵn của người bán về cách thức quản lý kinh
doanh, điều hành nhân lực, thiết kế…một cách rập khuôn thì sẽ rất khó để xuất
hiện yếu tố mới mẻ bởi vì người mua đã bị quá lệ thuộc vào chủ thương hiệu.
Franchise thực tế là mô hình rất dễ phát sinh tranh chấp vì đây là mô hình gắn
chặt quyền lợi và nghĩa vụ của các bên. Vì thế nếu mâu thuẫn xảy ra không được
thỏa thuận êm thấm hoặc quy định chặt chẽ trong hợp đồng nhượng quyền thì
tranh chấp rất dễ xảy ra; bên cạnh đó các hợp đồng thường do người bán ấn định
do vậy người nhận quyền cần nghiên cứu kĩ quyền lợi và nghĩa vụ khi đặt bút kí.
Một điều quan trọng là các khoản phí nộp cho chủ thương hiệu không hề nhỏ,
chi phí “thuê thương hiệu” cao hơn 40% so với việc doanh nghiệp tự chủ động
xây dựng mô hình kinh doanh riêng. Hơn thế nữa việc kinh doanh lại phụ thuộc
chặt chẽ vào uy tín của thương hiệu được nhượng quyền.
Tóm lại, Franchise cũng giống như một hoạt động đầu tư thông thường, để có
được quyết định đầu tư đúng đắn, việc thấu hiểu bản chất, cơ cấu và phương
thức hoạt động của nó là điều rất quan trọng. Với nhà đầu tư, thì đầu tư kiến
thức là khoản đầu tư rẻ, ít rủi ro và hiệu quả nhất.
3. Các hình thức nhượng quyền thương mại
Dựa trên các tiêu chí khác nhau chúng ta có thể phân loại hoạt động nhượng
quyền thương mại thành nhiều hình thức khác nhau.
5
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
Theo tiêu chí lĩnh vực hoạt động, chúng ta có 2 hình thức:
• Nhượng quyền phân phối sản phẩm (Product Distribution Franchise)
Theo hình thức này, người nhượng quyền cho phép người nhận quyền phân phối
sản phẩm do mình sản xuất, dịch vụ của mình trong phạm vi khu vực và thời
gian nhất định, sử dụng thương hiệu (brand), biểu tượng (symbol), tên nhãn hiệu
(trade mark), lô gô, khẩu hiểu (slogan) Điểm khác biệt của hình thức này là bên
nhượng quyền sẽ không được nhượng lại cách thức kinh doanh. Những ngày
công nghiệp sử dụng hình thức này thường là ngành sản xuất đồ thực phẩm,
ngành công nghiệp ô tô, phụ tùng ô tô, xăng dầu…Nước giải khát Coca-Cola,
lốp xe Goodyear, xe hơi Ford… là những ví dụ điển hình cho hình thức nhượng
quyền phân phối sản phẩm.
• Nhượng quyền sử dụng công thức kinh doanh
Đây là hình thức chuyển nhượng phổ biến nhất, còn gọi là nhượng quyền kinh
doanh hay nhượng quyền thương mại được đề cập trong Luật thương mại Việt
Nam. Hình thức này chặt chẽ hơn so với nhượng quyền phân phối sản phẩm;
trong đó bên nhượng quyền không chỉ cho phép bên nhận quyền được phân phối
sản phẩm dưới thương hiệu của người nhận quyền mà còn chuyển giao kỹ thuật
kinh doanh, công thức điều hành quản lý và huấn luyện nhân viên cho bên
nhượng quyền. Đây là một sự khác biệt quan trọng so với phương thức trên vì
bên nhượng quyền sẽ chuyển nhượng cho bên nhận quyền tất cả các yếu tố tạo
nên một hệ thống đồng bộ chẳng hạn như phải chọn địa điểm kinh doanh ở đâu,
chuẩn bị sản phẩm như thế nào, mua nguyên vật liệu ở đâu… Bên nhượng
quyền cũng thường giúp bên nhận quyền điều hành, quản lý cơ sở nhượng
quyền. Ngược lại, bên nhượng quyền sẽ nhận được một khoản phí bao gồm phí
trọn gói 1 lần (fee) và phí hàng tháng dựa trên doanh số (royalty).
6
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
Nếu chia theo hình thức phát triển hoạt động franchise, hình thức mà bên
nhượng quyền (franchisor) mong muốn phát triển hoạt động franchise của mình,
ta sẽ có những hình thức nhượng quyền dưới đây:
• Franchise độc quyền (master franchise)
Theo hình thức này, chủ thương hiệu cấp phép cho người mua độc quyền kinh
doanh thương hiệu của mình trong một khu vực nhất định (thành phố, lãnh thổ,
quốc gia…) trong một thời gian nhất định. Trong trường hợp này, người mua có
thể chuyển nhượng lại cho bên thứ ba dưới hình thức franchise phát triển khu vực
(area development) hay franchise riêng lẻ (single-unit franchise). Lúc này người
mua franchise độc quyền sẽ thay mặt chủ thương hiệu kí kết hợp đồng nhượng
quyền với bên thứ ba và cung cấp các dịch vụ hỗ trợ thương hiệu trong khu vực
mà họ nhượng quyền. Họ cũng có thể tự mình mở các cửa hàng franchise trong
khu vực mà họ đã được chuyển nhượng quyền độc quyền. Chính vì thế, họ phải
chịu phí franchise khá lớn (lớn hơn phí franchise của các cửa hàng nhỏ lẻ). Ngoài
ra, phần phí franchise hàng tháng thu được từ bên thứ ba sẽ được chia cho chủ
thương hiệu và bên mua master franchise theo tỷ lệ thỏa thuận. Bên mua franchise
độc quyền có thể sẽ thu được nhiều hơn vì họ làm tất cả các hoạt động tìm kiếm,
phát triển thị trường tại khu vực mình được nhượng quyền.
• Franchise vùng (regional franchise)
Đây là hình thức mà người mua sẽ nhận nhượng quyền từ người chủ thương
hiệu hoặc người mua franchise độc quyền để bán lại cho những người mua
franchise riêng lẻ (single-unit-franchise) tai khu vực (region) mà họ mua lại
quyền chuyển nhượng. Hình thức này giống như trung gian giữa master
franchise và single-unit franchise. Điểm khác biệt của hình thức này với hình
thức franchise độc quyền là franchise vùng chỉ có thể nhượng lại quyền cho các
single-unit-franchise mà không được phép mở các cửa hiệu kinh doanh thương
hiệu đã mua quyền của mình.
7
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
• Franchise phát triển khu vực (area development franchise)
Đây cũng là một hình thức trung gian của master franchise và single-unit
franchise giống như franchise vùng. Tuy nhiên, điểm khác biệt với franchise
vùng là người mua nhượng quyền theo hình thức này sẽ mua nhượng quyền từ
chủ thương hiệu trong khoảng thời gian nhất định nhưng không được bán
franchise cho các cửa hàng franchise riêng lẻ. Người mua cũng phải cam kết sẽ
mở bao nhiêu cửa hàng franchise trong thời gian đó. Nếu họ muốn bán franchise
lại cho bên thứ ba thì phải mua theo hình thức franchise độc quyền.
Đối với hình thức này, người mua franchise phải trả một khoản phí lớn để có thể độc
quyền mở các cửa hàng nhượng quyền trong một khu vực và thời gian nhất định.
• Franchise riêng lẻ (single-unit franchise)
Hình thức này là hình thức phổ biến nhất của kinh doanh nhượng quyền. Theo
đó, người nhận nhượng quyền ký kết hợp đồng mua franchise trực tiếp với
người bán franchise. Người bán trong trường hợp này có thể là chủ thương hiệu,
nhà độc quyền mua franchise (master franchise) hay người mua franchise vùng
(regional franchise). Người mua franchise riêng lẻ được cấp quyền kinh doanh
tại một địa điểm và thời gian nhất định ; đổi lại họ sẽ phải trả một khoản phí cho
bên bán franchise. Sau thời gian này, hợp đồng có thể được gia hạn và người
mua franchise phải trả thêm phí.Trong phương thức này người mua không được
phép nhượng lại cho bên thứ ba hay tự ý mở thêm cửa hiệu kinh doanh cùng
thương hiệu.
Hiện nay, hầu hết các thương hiệu nổi tiếng đã xâm nhập vào thị trường Việt
Nam như KFC, Lotteria, Mc Donald’s… đều thông qua master franchise hay
area development franchise. Người mua franchise của các thương hiệu này đêu
có tiềm lực tài chính rất mạnh để có thể chịu lỗ ít nhất vài năm trong thời gian
tạo dựng thị trường.
8
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
Sơ đồ các hình thức kinh doanh nhượng quyền
4. Lịch sử hình thành
Theo nhiều tài liệu nghiên cứu, hình thức sơ khai của lối kinh doanh nhượng
quyền đã xuất hiện vào khoảng thế kỷ 17-18 tại Châu Âu. Tuy nhiên, hoạt động
franchise được chính thức thừa nhận khởi nguồn và phát triển là tại Hoa Kỳ vào
giữa thế kỷ 19, khi mà Nhà máy Singer (sản xuất máy khâu) ký kết hợp đồng
nhượng quyền kinh doanh đầu tiên cho đối tác của mình.
Franchise thực sự phát triển mạnh, bùng phát kể từ sau năm 1945 (khi Thế
Chiến II kết thúc), với sự ra đời của hàng loạt hệ thống nhà hàng, khách sạn và
các hệ thống kinh doanh, phân phối theo kiểu bán lẻ, mà sự đồng nhất về cơ sở
9
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Chủ thương hiệu
(Franchisor)
Franchise phát triển khu vực
(Area development franchise)
Franchise độc quyền
(Master franchise)
Franchise riêng lẻ
(Single-unit franchise)
Franchise vùng
(Regional franchise)
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
hạ tầng, thương hiệu, sự phục vụ là đặc trưng cơ bản để nhận dạng những hệ
thống kinh doanh theo phương thức này. Từ những năm 60, franchise trở thành
phương thức kinh doanh thịnh hành, thành công không chỉ tại Hoa Kỳ mà còn ở
những nước phát triển khác như Anh, Pháp Sự lớn mạnh của những tập đoàn
xuyên quốc gia của Hoa Kỳ và một số nước Châu Âu trong lĩnh vực kinh doanh
thức ăn nhanh, khách sạn-nhà hàng đã góp phần “truyền bá” và phát triển
franchise trên khắp thế giới.
Tại Đông Nam Á, kể từ thập niên 90, nhận thấy tác động của franchise đến việc
phát triển nền kinh tế quốc gia, nhiều chính sách, giải pháp phát triển kinh tế liên
quan đến franchise đã được nghiên cứu, ứng dụng và khuyến khích phát triển.
Năm 1992, Chính phủ Malaysia triển khai chính sách phát triển hoạt động kinh
doanh nhượng quyền (Franchise development program) với mục tiêu gia tăng số
lượng doanh nghiệp hoạt động kinh doanh nhượng quyền, thúc đẩy và phát triển
việc bán franchise ra bên ngoài quốc gia. Singapore, quốc gia láng giềng của
Malaysia, cũng có các chính sách tương tự nhằm thúc đẩy, phát triển hoạt động
nhượng quyền trong lĩnh vực cung cấp dịch vụ như đào tạo, y tế, du lịch, khách
sạn-nhà hàng
Trung Quốc cũng đang trở thành thị trường tiềm năng của các thương hiệu nước
ngoài như: Mc Donald's, KFC, Hard Rock Cafe, Chilli's đồng thời là cứ địa đầu
tiên để các tập đoàn này bán franchise ra khắp Châu Á. Chính phủ Trung Quốc đã
thay đổi thái độ từ e dè chuyển sang khuyến khích, nhiều thương hiệu đang được
“đánh bóng” trên thị trường quốc tế thông qua các cuộc mua bán, sáp nhập nhằm
chuẩn bị cho kế hoạch đẩy mạnh hoạt động nhượng quyền ra bên ngoài, được
xem là một trong những động thái quan trọng để phát triển nền kinh tế vốn đang
rất nóng của nước này.
Ngày nay, nhiều tổ chức phi chính phủ với tôn chỉ thúc đẩy phát triển, hỗ trợ và
quảng bá hoạt động franchise đã được thành lập. Điển hình là Hội đồng Franchise
Thế giới (World Franchise Council), ra đời vào năm 1994, có thành viên là các
10
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
hiệp hội franchise của nhiều quốc gia. Ngoài ra, một tổ chức uy tín và lâu đời nhất
là Hiệp hội Franchise Quốc tế (International Franchise Association) được thành lập
năm 1960, có khoảng 30.000 thành viên bao gồm các doanh nghiệp bán, mua
franchise. Thông qua các tổ chức này, nhiều hoạt động có ích cho doanh nghiệp,
cho các nền kinh tế quốc gia đã được thực hiện như:
- Tổ chức các hội chợ franchise quốc tế
- Xây dựng niên giám franchise khu vực, và trên toàn thế giới
- Hợp tác xuất bản các ấn phẩm chuyên ngành, các website để cung cấp thông
tin cho mọi cá nhân, tổ chức, doanh nghiệp quan tâm đến franchise
- Tư vấn, hỗ trợ, hợp tác và phát triển phương thức kinh doanh franchise.
Hiện nay, franchise đã có mặt trên hơn 100 khu vực kinh doanh khác nhau với
15.000 hệ thống. Trung Quốc đang dẫn đầuvới khoảng 1.900 hệ thống, tiếp theo
là Mỹ với 1.500, Nhật 1.100…Người ta ước tính được rằng cứ trong 12 thương
vụ kinh doanh mới thì sẽ có 1 thương vụ franchise và cứ mỗi 8 phút thì lại có
thêm 1 hợp đồng franchise mới được kí kết. Việc chuyển nhượng quyền thương
hiệu mở rộng ra quy mô toàn cầu sẽ đem đến những thị trường tiềm năng, cung
cấp cơ hội tăng trưởng hấp dẫn cho các doanh nghiệp lựa chọn franchise như là
một phương thức kinh doanh.
Ở Việt Nam, franchise được xem manh nha xuất hiện vào giữa thập niên 90, khi
mà đồng loạt xuất hiện hệ thống các quán cà phê Trung Nguyên trên khắp mọi
miền đất nước. Mặc dù, cách làm của Trung Nguyên lúc đó không hoàn toàn là
franchise, nhưng cũng phần nào thể hiện được những đặc trưng cơ bản của
phương thức franchise.
Hiện nay, khi nhắc đến các nhà nhượng quyền (franchisor) thành công tại
ViệtNam, có lẽ người ta nghĩ ngay đến Phở 24 với việc xây dựng một hệ thống
11
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
nhượng quyền chuẩn mực, mang tính hàn lâm.Phở 24 xuất hiện từ năm 2003 đã
xây dựng hệ thống, tổ chức nhượng quyền đảm bảo thực hiện theo các nguyên
tắc cơ bản của hoạt động franchise: nhượng quyền có thời hạn, có thu phí
nhượng quyền, tổ chức kinh doanh đặc thù, có cơ chế kiểm tra, giám sát cụ thể.
Mặc khác, hoạt động quảng bá của của Phở 24 được thực hiện khá tốt và bài bản
nhằm phát triển thương hiệu tại các thị trường Nhật Bản, Đài Loan, Malaysia,
Thái Lan, Lào, Myanma; Châu Âu ( Pháp, Anh, Ý, Đức, Bỉ, Tây Ban Nha, Nga,
Hà Lan); Bắc Mỹ (Mỹ, Canađa, Mê hi cô); Châu Úc (Úc, New Zealand); Trung
Đông (Các Tiểu Vương Quốc Ả Rập).
Bên cạnh các thương hiệu nói trên, có thể kể đến Kinh Đô bakery, thời trang
Ninomax, Foci, giày dép T&T Đặc biệt T&T là một trong những doanh nghiệp
đầu tiên được Bộ Thương mại cấp phép nhượng quyền sang Maysia và Úc. Đây
cũng là những tín hiệu đáng mừng cho sự phát triển non trẻ của lĩnh vực franchise
tại Việt Nam.Thế nhưng, xét về mặt tổng thế, Việt Nam thực sự vẫn chưa có những
nhà nhượng quyền tầm cở mang tính xuyên quốc gia như McDonald, KFC,
Lotteria , việc thực hiện hoạt động nhượng quyền đa phần mang tính thử nghiệm
hoặc chập chững từng bước, vừa làm vừa rút kinh nghiệm.
5. Xu hướng phát triển của franchise
5.1 Xu hướng ngành nghề
Theo thời báo USA Today của Hoa Kỳ thì hiện nay xu hướng Franchise phát
triển mạnh nhất trong 10 lĩnh vực sau:
 Đồ ăn nhanh (Fastfood)
 Dich vụ (Services)
 Nhà hàng (Restaurant)
 Xây dựng (Building and construction)
 Dịch vụ kinh doanh (Business services)
 Bán lẻ (Retail)
 Kinh doanh xe hơi (Automobile)
12
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT
Đề tài: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại
___________________________________________________________________________
 Bán lẻ thực phẩm (Retail-Food)
 Kinh doanh khách sạn, nhà nghỉ (Lodging)
 Bảo trì bảo dưỡng (Maintenance)
(Nguồn: Hiệp hội Franchise quốc tế-IFA)
Trang web Entrepreneur.com đã công bố top 500 thương hiệu franchise tốt nhất
của năm 2011 dựa trên các số liệu thống kê và đánh giá kết quả hoạt động tài
chính từ tháng 7 năm 2008 đến tháng 7 năm 2010, dẫn đầu là các thương hiệu
Số tiền đầu tư nhượng quyền lần đầu
1 Hampton Hotels $3,716,000 - $13,148,800
2 ampm $1,786,929 - $7,596,688
3 McDonald's $1,057,200 - $1,885,000
4 7-Eleven Inc. $30,800 - $604,500
5 Supercuts $119,350 - $196,550
6 Days Inn $192,291 - $6,479,764
7 Vanguard Cleaning Systems $8,200 - $38,100
8 Servpro $127,300 - $174,700
9 Subway $84,300 - $258,300
10 Denny's Inc. $1,125,609 - $2,396,419
Các ngành kinh doanh trên đều đáp ứng được những tiểu chuẩn của kinh doanh
nhượng quyền:
• Tỷ suất lợi nhuận cao
• Có khả năng phát triển mạng lưới nhanh trong thời gian ngắn
Tuy vị trí xếp hàng có giảm sút so với năm 2009 nhưng ngành cung cấp thực
phẩm – đồ ăn nhanh fastfood vẫn chiếm số lượng ưu thế trong các giao dịch
franchise và thương hiệu franchise được ưa thích nhất là Mc Donald’s với
25.663 cửa hàng nhượng quyền trên toàn thế giới; tính trung bình theo khu vực
là khoảng 658 cửa hàng/khu vực.
13
Học viên: Phạm Thu Trang SBD : 55 Lớp 17B KTTG & QHKTQT

Xem chi tiết: Tổng quan về nhượng quyền nhương mại